Doktor, adiunkt
Zakład historii średniowiecznej
Uniwersitetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
E-mail: zonenbergs@poczta.onet.pl
Sprawowanie posługi pastoralnej, w której głoszenie kazań było najistotniejszym składnikiem, stanowiło najważniejszą część działalności św. Dominika Guzmćn (ur. 1170–1173 r., zm. 1221 r.) oraz pozostałych dominikanów. Twórca zgromadzenia i jego późniejszy uczniowie-zakonnicy świetnie zdawali sobie sprawę z tego, że odpowiednio wygłoszone kazanie czy wiadomości, to potężny oręż, który może więcej zdziałać niż najlepszy nawet przykład1. Bez wątpienia, zadaniem ich kazań było kształtowanie określonej postawy i świadomości oraz pobudzanie słuchacza do refleksji religijnej i moralnej. W dalszej zaś kolejności doprowadzenie do konfesjonału oraz pozostawienie w orbicie ich duchowości, a także i wpływów. Tymczasem przepowiadanie, będące wyższą formą nauczania religijnego, stanowiło przez długi czas jedną
z najważniejszych prerogatyw biskupich. Można więc powiedzieć, że to właśnie oni tworzyli, jak gdyby pierwszy „ordo praedicantium“2. Co praw-
---
1 W tym sensie można ich uznać wraz z heroldami za protoplastów współczesnych dziennikarzy i spikerów z masowych środków przekazów.
2 Frank I. W. Das mittelalterliche Dominikanerkloster als paraparochiales Kultzentrum // Rottenburger Jahrbuch für Kirchengeschichte, Bd. 17, 1998, s. 139. świadomość silnego oddziaływania głoszonego słowa spowodowała, iż bardzo dużą wagę przywiązywano do zalet moralnych przyszłego biskupa. Podług Dekretu kameduły Gracjana (ur. II połowa XI w., zm. około 1160 r.) z około 1140 r., ubiegający o to stanowisko powinien wykazać się następującymi cechami charakteru: skromnością, wstrzemięźliwością, roztropnością, łagodność obyczajów, uprzejmością, miłosierdziem, pokorą, gościnnością – Corpus iuris canonici, ed. E. L. Richter,
E. Friedberg, pars I. Graz, 1959, Decreti prima pars. Distinctio XXIII. Gratianus, kol. 79, C. II: „Qui episcopus ordinandus est, antea examinetur, si natura sit prudens, si docibilis, si moribus temperatus si uita castus, si sobrius, si semper suis negociis cauens si humilis, si affabilis, si misericors, si litteratus, si in lege Domini instructus, si in scripturarum sensibus cautus, si in dogmatibus ecclesiasticis exercitatus; et ante omnia, si fidei documenta uerbis simplicibus asserat, id est Patrem et Filium et Spiritum sanctum unum Deum esse confirmans, totamque trinitatis deitatem coessentialem et consubstantialem et coeternalem et coomnipotentem predicans“. Postulaty te w dużej części nawiązywały do katalogu cech |
dizainas ir programavimas giriaus