Apžvalgos

Rækopisy kronik krzyýackich z XVI–XIX wieku przechowywane w Centralnym Archiwum Zakonu NiemIeckiego w Wiedniu

Dziejopisarstwo zakonu krzyżackiego pawstałe na terenie Prus do końca XVI wieku doczekało się licznej literatury. Badacze omówili zarówno poszczególne zabytki, jak i całą historiografię pruskiej gałęzi zakonu¹. Natomiast jego dziejopisarstwo, które powstało na terenie Rzeszy, to część historiografii jeszcze niezbyt dokładnie zbadana. Skrótowe informacje o paru tylko zabytkach, świadczące o braku wiedzy w trym temacie, znane nam są/ zaledwie w pracach dwóch autorów. U. Arnold omawiając historiografię krzyżacką w Rzeszy Niemieckiej wymienił następujące dzieła: historię rycerza krzyżackiego Jörga Stulera, powstałą w 1479 r. najprawdopopodobniej w baliwacie frankońskim; Die Chronik der vier Orden von Jerusalem napisaną w latach 90-tych XV stulecia w baliwacie frankońskim być może przez kapłana krzyżackiego w Mergentheim; Die Jüngere Hochmeisterchronik, to jest Młodszą kronikę wielkich mistrzów napisaną w latach 90-tych XV wieku w baliwa-

___

1 Podajemy tylko najważniejsze opracowania syntetyczne (w wymienionych pracach cała szczegółowa literatura): Toppen M. Geschichte der preussischen Historiographie von P. Dusburg bis auf K. Schütz, Berlin, 1853; Bauer H. Peter von Dusburg und die Geschichtsschreibung des Deutschen Ordens im 14. Jahrhundert in Preußen. Berlin, 1935; Grundmann H. Deutsches Schriftum im Deutschen Orden, Altpreussische Forschungen, Bd. 18, 1941, S. 21–49; Helm K., Ziesemer W. Die Literatur des Deutschen Ritterordens. Giessen, 1951, S. 145–172; Hubatsch W. Zur altpreussischen Chronistik des 16. Jhs, Archivalische Zeitschrift, Bd. 50/51, 1955, S. 429–462; Engels O. Zur Historiographie des Deutschen Ordens im Mittelalter, Archiv für Kulturgeschichte, Bd. 48, 1966, S. 336–363; Arnold U. Studien zur preussischen Historiographie des 16. Jahrhunderts. Bonn, 1967; Maschke E. Die ältere Geschichtschreibung des Preussenlandes, [w:] Scriptores rerum Prussicarum [dalej cyt. SRP], Bd. 6. Frankfurt am Main, 1968, S. 1–21; Jasiński T. Najstarsze kroniki i roczniki krzyżackie dotyczące Prus. Poznań, 1996; jako ostatni dokładnie omówił je Wenta J. Studien über die Ordensgeschichtsschreibung am Beispiel Preußens. Toruń, 2000, S. 7–251. Zdecydowanie gorsza sytuacja jest dla Inflant: patrz Angermann N. Die mittelalterliche Chronistik, [w:] Geschichte deutschbaltischen Geschichtsschreibung, hrsg. von G. von Rauch. Köln-Wien, 1986, S. 3–20.