| da, już w starożytności chrześcijańskiej hierarchowie mogli, to istotne prawo przekazywać podległemu sobie klerowi świeckiemu. W tej epoce, ale szczególnie w średniowieczu nieustannie zastanawiano się również nad tym, czy przekazane przez biskupa zakonnikowi święcenie kapłańskie i jego uprawnienia dawało mu przyzwolenie do pracy duszpasterskiej wśród wiernych3. Zobaczmy zatem, jak kształtowały się poglądy na ten temat aż do końca wieków średnich.
W Kościele antycznym zwyciężył pogląd, postulujący całkowite zabronienie mnichom działalności duszpasterskiej. Uregulowanie to było zgodne z poglądami starożytnego ruchu mniszego wywodzącego się z pobożnego ruchu świeckiego, któremu było obce jakiekolwiek wykonywanie czynności pastoralnych. Dla zwolenników zaostrzonego życia mniszego tego typu działania jawiły się jako praca publiczna wśród wiernych, a ta zwierała w sobie – według nich – niebezpieczeństwo zakłócenia kontemplacyjnego życia klasztornego. Zrezygnowanie z pracy duszpasterskiej poza klasztorem było wtedy czymś oczywistym. Gdy jednak postanowiono wyświęcić mnichów na kapłanów, co wiązało się zawsze z urzędowym poleceniem podjęcia działalności pastoralnej, robiono to głównie dla potrzeb wewnętrznych, gdyż uważano, że służby kościelnej nie da się pogodzić z życiem mniszym4. Co więcej, zdaje się, iż pilnowano, aby ilość mnichów ze święceniami kapłańskimi nie była zbyt duża. Widać to dobrze na przykładzie reguły św. Benedykta z Nursji (ur. około 480 r., zm. 547 r.), gdzie opat klasztoru miał zwlekać z przyjęciem jakiegoś kapłana do klasztoru. Również od jego woli zależało wyświęcenie pewnego z mnichów na kapłana5. Jednakże już na początku IV wieku można zauważyć przeciwstawną tendencję, co wiązało się z konsekrowaniem wówczas na biskupów dużej grupy mnichów6. Dla przykładu papież Syrycjusz (384–399) chciał, aby w określonych przypadkach – tzn. gdy zaistniała duszpasterska konieczność – umożliwić dostęp mnichom do służby kościelnej7. Natomiast św. Jan Chryzostom (ur.
--- dobrego biskupa, który został zawarty w Pierwszym Liście św. Pawła do Tymoteusza 3: 2–4: por. Maciejewski J., Episkopat Polski doby dzielnicowej 1180–1320. Kraków–Bydgoszcz, 2003, s. 16. Natomiast osobę starająca się o urząd kaznodziejski („munus praedicandi“) powinna cechować „sanctitas et doctrina“, tj. świętość i wiedza: patrz Panuś K. Zarys historii kaznodziejstwa w Kościele Katolickim. Część I. Kaznodziejstwo w Kościele Powszechnym. Kraków 1999, s. 163–164.
3 Grundmann H. Religiöse Bewegungen im Mittelalter. Untersuchungen über die geschichtlichen Zusammenhänge zwischen der Ketzerei, den Bettelorden und der religiösen Frauenbewegungen im 12. und 13. Jahrhundert und über die geschichtlichen Grundlagen der deutschen Mystik. Anhang: Neue Beiträge zur Geschichte der religiösen Bewegungen im Mittelalter. Hildesheim 1961, s. 14; Sehi M. Die Bettelorden in der Seelsorgsgeschichte der Stadt und des Bistums Würtzburg bis zum Konzil von Trient. Eine Untersuchung über die Mendikantenseelsorge unter besonderer Berücksichtigung der Verhältnisse in Würzburg. Würzburg, 1981,
s. 11. Jak wiadomo, kwestia ta wzięła się z misji Jezusa Chrystusa oraz z zadania, jakie pozostawił apostołom i ich następcom – tzn. nauczać wszystkie narody, nieść ludziom prawdę i je paść: patrz Ewangelia św. Jana 20: 21, 21: 15–17; Ewangelia św. łukasza 9: 6; Ewangelia św. Marka 16: 15; Drugi List św. Pawła do Tesaloniczan 3: 1. To zadanie jest zresztą cały czas aktualne.
4 Fehringer A. Die Klosterpfarrei. Der Pfarrdienst der Ordensgeistlichen nach geltendem Recht mit einem geschichtlichen Überblick. Paderborn 1958, s. 57; Hofmeister P. Mönchtum und Seelsorge bis zum 13. Jahrhundert, [w:] Studien und Mitteilungen zur Geschichte des Benediktinerordens und seiner Zweige, Bd. 65, 1953/1954, s. 215 i n.; Sehi M., op. cit., s. 11.
5 Hofmeister P., op. cit., s. 222; Holzherr G. Reguła benedyktyńska w życiu chrześcijańskim. Komentarz do reguły św. Benedykta. Tyniec 1988, rozdział 60, 62,
s. 211, 214.
6 Hofmeister P., op. cit., s. 217 i n.; Fehringer A., op. cit., s. 57–58.
7 „Monachos quoque, quos tamen morum gravitas, et vitae ac fidei institutio sancta commendat, clericorum officiis aggregari et optamus et volumus, ita ut qui intra tricesimum aetatis annum sunt digni, in minoribus per gradus singulos, crescente tempore, promoveantur ordinibus: et sic ad diaconatus vel presbyterii insignia, matu |
dizainas ir programavimas giriaus