PROBLEM PRZYSZŁOSCI POLITYCZNEJ LITWY W MEMORIAŁACH KOMITETU POLSKIEGO W WILNIE W LATACH 1916-1917

Wstęp

Spory o znaczenie historyczne jednostki w życiu politycznym i społecznym trwają w historiografii i socjologii już od I połowy XIX wieku. Poszczególne szkoły metodologiczne opowiadają się za różne warianty rozwiązania tej kwestii. Niewątpliwe jest, że zagadnienia roli
wybitnej jednostki w wydarzeniach politycznych, nie możemy bagatelizować. Często sam styl lub forma konkretnego działania mają pochodne od świadomości politycznej, usposobień konkretnych, powikłań okolicznościowych lub celowego
nastawienia wyróżniającej się osoby. Dlatego badając określone procesy lub wydarzenia polityczne ciągle musimy zwracać uwagę na czynnik osobowy.

Celem tego artykułu jest próba wyjaśnienia postawy konkretnego polityka, wyrażającej się za pośrednictwem pozycji politycznej
organizacji, której czołowym przedstawicielem on był. Postacią centralną jest europejskiej skali ekonomista (I połowa XX wieku) Władysław Zawadzki. Zagadnieniem centralnym – postawa Komitetu Polskiego w Wilnie wobec przyszłości politycznej Litwy, która się wykrystalizowała w latach 1916–1917.

Profesor Władysław Marjan Zawadzki¹ – znany jest przeważnie jako wybitny ekonomista, pedagog akademicki oraz mąż stanu międzywojennej Rzeczypospolitej. Lecz zachowały się skromne wzmianki o tym, że już do 1918 roku był aktywnym działaczem nie tylko w środowisku naukowym. Nie ominęły go wydarzenia polityczne, które wstrząsały Europę w przededniu i podczas I wojny światowej. Dlatego miejsce W. Zawadzkiego w tych wydarzeniach powinno być uwzględnione z należytą uwagą. Ukierunkowanie temu

___

1 Najważniejsze dane biograficzne: Z dziejów Almae Matris Vilnensis. Księga pamiątkowa ku czci 400-lecia założenia i 75-lecia wskrzeszenia Uniwersytetu Wileńskiego. Kraków, 1996, s. 418; Wielka ilustrowana encyklopedia powszechna wydawnictwa „Gutenberga“. Warszawa, 1995, s. 264–265.